Świat pędzi do przodu, a konserwatyzm wciska hamulec ręczny. Gdy kobiety walczyły o prawo do głosowania, konserwatyści powtarzali:
Po co im to?
Przecież dobrze jest, jak jest!”
Gdy mniejszości domagały się szacunku, słyszeli:
Nie przesadzajcie,
przecież to tradycja!
Nawet nauka dostaje po głowie, bo jak coś podważa stare przekonania, to lepiej to przemilczeć.
W Polsce do dziś część osób nie uznaje związków partnerskich, bo „rodzina to mama, tata i dzieci”. Kiedy świat idzie do przodu, konserwatyzm zostaje w miejscu i woła:
Zwolnijcie,
bo się przewrócicie!
Bez odwagi do zmian stoimy w korku, podczas gdy inni już dawno dojechali do celu. Wyraźnie widać, jak z powodu konserwatyzmu odjeżdża nam kolejny pociąg, do którego nie wsiedliśmy.
Wielu ludzi nawet nie zauważa, że konserwatyzm blokuje im drogę. Przyjmują stare zasady jak powietrze. Po prostu są. A potem dziwią się, że świat omija ich szerokim łukiem.
Jak łatwo można manipulować konserwatystami?
Konserwatystami można manipulować poprzez uderzenie bezpośrednio w ich lęki. Do głównych lęków konserwatystów należą:
- Osoby, które kochają bez ograniczeń. Konserwatyści nie potrafią zrozumieć, że kochać może każdy, bez względu na płeć i preferencje.
- Kobiety, które dbają o swoje prawa. Szczególnie prawa do decydowania o własnej macicy.
- Czyste powietrza bez węgla. Konserwatyści czczą kult węgla i innych paliw kopalnych. Przejście na czystą i zdrową energię to dla nich bolesne przeżycie.
- Nakrętki. Serio! Oni nawet z obsługą nakrętek sobie nie radzą.
- Pojazdy zeroemisyjne. Z niewiadomych przyczyn konserwatyści panicznie boją się napędów elektrycznych oraz wodorowych.
- Diety z warzyw (wegefobia). Na obiad, w którym nie ma mięsa, mówią “trawa”. A pomidora jedzą po ciemku, żeby nikt nie widział.
- Imigranci. Każdego, kto nie jest z ich podwórka, traktowany jest jak intruz. Najchętniej to zabarykadowaliby się na swoim podwórku i nie wpuszczali nawet listonosza.
- Wolność od religii. Konserwatyści muszą mieć nad sobą jakieś bóstwo. Nie wyobrażają sobie być wolnym od wszelkich wierzeń.
Ograniczanie wolności jednostki, czyli „nie wychylaj się!”
Konserwatyzm kocha porządek, ale taki porządek, w którym każdy zna swoje miejsce. Chęć bycia innym spotyka się z niechęcią. Widziałem, jak osoby z nietypowymi pasjami albo wyglądem były traktowane jak kosmici. W szkole, w pracy, nawet w rodzinie. Konserwatyzm powtarza:
Nie kombinuj,
bądź jak wszyscy.
Działa to jak niewidzialna klatka. Zamiast wspierać indywidualność, wciska ludzi w sztywne ramy. Dziewczyna chce być inżynierem? „To nie dla kobiet”. Chłopak lubi tańczyć? „To niemęskie”. Zamiast doceniać różnorodność, smutny konserwatyzm zamyka się na ludzi i rozwój.
Czasem konserwatyzm przypomina starszego pana, który siedzi na ławce i krzyczy do dzieci: „Nie biegajcie, bo się spocicie!”. Bez wolności nie ma postępu, nie ma kreatywności i nie ma radości z życia.
Dyskryminacja i wykluczenie, czyli „nie pasujesz, to wypadasz”
Konserwatyzm często działa jak klub z selekcją. Inne poglądy, inny wygląd, miłość spoza „normy” równa się brak wstępu. W podejściu do osób LGBT+ wciąż słyszymy: „Niech robią, co chcą, ale po cichu”. Albo: „To nie nasza kultura”. Takie myślenie prowadzi do wykluczenia i dyskryminacji.
Faszyzm nie bierze się znikąd. Z konserwatyzmu wyrasta przekonanie, że „nasze” jest lepsze, a „inne” jest zagrożeniem. W efekcie zamiast wspólnoty mamy podziały. Zamiast ciekawości – lęk.
George Orwell pisał:
Wszyscy jesteśmy tacy sami,
tylko niektórzy są równiejsi od innych.
Trafił w punkt.
Utrzymywanie przestarzałych norm i struktur, czyli „bo zawsze tak było”
Hasło „bo zawsze tak było” to klasyka konserwatyzmu. Patriarchat, podziały społeczne, stare role rodzinne. Wszystko to trzyma się mocno, bo konserwatyzm nie lubi zmian. Nawet jeśli świat się zmienia, oni wolą tkwić w przeszłości.
W wielu krajach kobiety wciąż zarabiają mniej od mężczyzn, bo „facet to żywiciel”. Opór wobec nowych modeli rodziny trwa. Rodzina to nie schemat z obrazka z lat 50. To ludzie, którzy się kochają i wspierają.
Konserwatyzm przypomina stary komputer, który nie chce zainstalować nowego systemu. „Po co, skoro stary działa?”. Świat nie stoi w miejscu, a przestarzałe normy są jak wirusy. Blokują rozwój.
Brak otwartości na racjonalne argumenty i nowe idee. Mur z cegieł „nie da się”
Próba przekonania konserwatysty do czegoś nowego przypomina gadanie do ściany. Najlepsze argumenty odbijają się jak piłka od muru. „Nie da się, bo nie”. „Po co zmieniać, skoro działa?”. To ich ulubione odpowiedzi.
Debata o klimacie? „To wymysł ekologów”. Prawa mniejszości? „To nie nasz problem”. Nowe technologie? „Kiedyś nie było i żyliśmy”. Takie podejście blokuje każdą zmianę. Nawet gdy świat się wali, konserwatyzm woli udawać, że nic się nie dzieje.
Ryzyko autorytaryzmu i przymusu. Porządek ponad wszystko
Kiedy konserwatyzm zaczyna mówić: „Porządek przede wszystkim”, robi się groźnie. Zaczyna się od niewinnych zakazów, a kończy na cenzurze i biciu tych, którzy myślą inaczej. Historia zna takie przykłady aż za dobrze.
Faszyzm wyrasta z przekonania, że autorytet jest święty, a nieposłuszeństwo trzeba karać. W Polsce w latach 80. władza tłumiła protesty, bo „porządek musi być”. Dziś w wielu krajach konserwatyści chcą zakazywać protestów, blokować media, wprowadzać cenzurę. Przykład? Węgry i Białoruś.
Objawy autorytaryzmu:
- zakazy protestów
- cenzura mediów
- przemoc wobec opozycji
Kiedy porządek staje się ważniejszy od wolności, kończy się demokracja.
Radykalizacja i populizm. Konserwatyzm na turbo obrotach
Konserwatyzm potrafi być spokojny, ale czasem włącza mu się turbo. Zaczyna się od „dbajmy o tradycję”, a kończy na „wszyscy, którzy myślą inaczej, to zdrajcy i trzeba ich zniszczyć”. Nacjonalizm, populizm, podział na „naszych” i „obcych” – to wszystko kwitnie tam, gdzie konserwatyzm traci hamulce.
W polityce nie brakuje populistycznych haseł, prostych odpowiedzi na trudne pytania, obwiniania „innych” za wszystkie problemy. Efekt? Społeczeństwo się dzieli, a demokracja słabnie.
„Najłatwiej rządzi się strachem”
Populizm to właśnie strach ubrany w ładne słowa.
Odrzucanie nauki i postępu technologicznego. Konserwatyzm kontra rozum
Konserwatyzm często patrzy na naukę jak na czarną magię. Coś nowego? Lepiej nie, bo jeszcze popsuje stare porządki. Zmiany klimatu? „Kiedyś też bywało gorąco”. Szczepienia? „Po co, skoro babcia nie brała i żyła sto lat”. Takie myślenie to prosta droga do katastrofy.
W Polsce długo trwała walka o wprowadzenie edukacji seksualnej w szkołach. Konserwatyści mówili, że „dzieci nie są gotowe”. Jaki z tego efekt? Młodzi szukają informacji w internecie i trafiają na bzdury. Zamiast rozwoju mamy dezinformację.
Odrzucanie nauki przypomina jazdę bez GPS-a. Można, ale po co się gubić, skoro można jechać szybciej i bezpieczniej?
Brak adekwatnej odpowiedzi na nowe wyzwania społeczne. Konserwatyzm w świecie, który się zmienia
Świat zmienia się szybciej niż kiedykolwiek. Klimat, rodziny, migracje, nowe technologie. Skrajny konserwatyzm w tym wszystkim przypomina człowieka, który próbuje naprawić smartfona młotkiem. „Kiedyś działało, to i teraz musi”.
W Polsce długo nie chciano rozmawiać o zmianach klimatu. „To nie nasz problem”. O nowych modelach rodziny: „Rodzina to świętość, nie ruszać”. Świat nie pyta o zgodę, po prostu się zmienia.
Konserwatyzm zamiast szukać rozwiązań, woli udawać, że problem nie istnieje. To jak chowanie głowy w piasek. Problemy rosną, a my stoimy w miejscu.
Pesymizm antropologiczny. Konserwatyzm nie wierzy w ludzi
Konserwatyzm często zakłada, że ludzie są z natury źli, leniwi i niezdolni do zmiany. „Po co próbować, skoro i tak się nie uda?”. Taki pesymizm to samospełniająca się przepowiednia.
Zamiast wierzyć w ludzi, konserwatyzm woli ich kontrolować. Lepiej zakazać, niż zaufać. Lepiej karać, niż wspierać. Ludzie przestają próbować, bo i tak „się nie da”.
Historia pokazuje, że ludzie potrafią się zmieniać. Potrafią być lepsi, jeśli tylko dostaną szansę. Konserwatyzm tego nie widzi. I to jest jego największa szkodliwość.
Konserwatyzm to zacofanie społeczne
Skrajny konserwatyzm jawi się jako postawa głęboko zacofana, która hamuje rozwój społeczny, ale wręcz utrudnia ludziom odnalezienie się w dynamicznie zmieniającym się świecie. Osoby kurczowo trzymające się przeszłości i tradycyjnych wzorców często nie potrafią zaakceptować nowych realiów, innowacji czy odmiennych postaw. Zamiast otworzyć się na dialog i szukać rozwiązań adekwatnych do współczesnych wyzwań, wybierają drogę ślepego, idealistycznego oporu, agresywnej krytyki i walki z tym, co nowe.
Takie podejście skutkuje często osobistym zagubieniem, szerzeniem nieufności, lęku i niechęci wobec wszystkiego, co odbiega od utartych schematów. Skrajny konserwatyzm staje się więc nie tyle obroną wartości, ile próbą zatrzymania czasu. Próbą, która z góry skazana jest na niepowodzenie. Historia wielokrotnie pokazała, że społeczeństwa zamknięte na zmiany i postęp popadają w stagnację, marginalizację, a nawet kryzysy.
Współczesny świat wymaga otwartości, elastyczności i odwagi w mierzeniu się z nowymi wyzwaniami. Skrajny konserwatyzm, zamiast być odpowiedzią na te potrzeby, staje się przeszkodą, która blokuje rozwój i prowadzi do społecznego wykluczenia. Dlatego warto odrzucić postawy skrajne na rzecz dialogu, tolerancji i konstruktywnego podejścia do zmian. Tylko wtedy możemy liczyć na społeczeństwo nowoczesne, otwarte i gotowe na przyszłość.
Mój blog otrzymuje się dzięki wsparciu czytelników. Będę wdzięczny, jeśli postawisz mi wirtualną kawę💚
Pasjonat pozytywnego stylu życia. Prowadzę bloga od 2012 roku dzieląc się wiedzą i spostrzeżeniami. Ekspercko recenzuję rzeczy i miejsca warte uwagi, które zmieniają życie na lepsze. Poza blogowaniem napisałem kilka e-booków oraz publikacje w prasie drukowanej. Moje treści cytowane są przez duże media, w tym telewizja i portale.
